Metoda Integracji Sensorycznej (SI) to forma terapii bazująca na plastyczności mózgu, polegająca na odpowiednim stymulowaniu mózgu bodźcami płynącymi ze wszystkich zmysłów.
Dzieci z zaburzoną integracją sensoryczną nie potrafią prawidłowo przetwarzać bodźców ze świata zewnętrznego, które docierają do nich za pośrednictwem zmysłów i reagują na nie strachem lub agresją. Właściwie zorganizowana integracja sensoryczna jest zatem podstawą rozwoju dziecka – tak ruchowego, jak i psychicznego i emocjonalnego. Ma ona na celu pomoc dzieciom z zaburzoną lub zbyt wolno rozwijającą się umiejętnością integracji bodźców sensorycznych, a także prawidłowo reagować na wrażenia zmysłowe i oswojenie go z różnorodnością świata.
TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ (SI)
Teoria integracji sensorycznej, a zarazem skuteczność podejmowanych działań wobec dzieci wykazujących potrzebę jej zastosowania związana jest z szeregiem badań, które dowodzą jej neurofizjologicznych podstaw. Oznacza to, że po prawidłowo postawionej diagnozie odnoszącej się do zaburzonych sfer dziecka w jego rozwoju na tle sensorycznym, poprzez szereg działań wykonanych z dzieckiem na specjalistycznie wyposażonej i przystosowanej sali z terapeutą, wraz ze wspierającą rolą rodziców/ opiekunów stosujących się do zaleceń terapeuty – skuteczność tej popartej naukowo metody GWARANTUJE „naprawę” jakości działania jego zaburzonych układów, a co za tym idzie? Poprawy jakości życia Twojego dziecka.
JAK TO DZIAŁA ?
Nasze ciało jest tworem – mapą naszych wszelkich zmysłowych doświadczeń. Najpierw doświadczamy ciałem, następnie mózg tworzy nowe połączenia neuronalne. Ubogość tych doświadczeń jest zwykle przyczyną nasilania się trudności z jakimi borykają się „nasze dzieci” – jeżeli nie wykazano żadnych deficytów na tle neurologicznym. Natomiast gdy deficyty neurologiczne występują u Twojego dziecka SI wspomoże jego układ nerwowy, a tym samym „zadba” o jego prawidłowy rozwój na miarę jego indywidualnych możliwości.
Dzieci z zaburzeniami w zakresie integracji sensorycznej nie wyrosną. Te problemy będą „rosły” wraz z nimi. Dlatego bardzo ważna jest wczesna interwencja, której zadaniem jest wsparcie systemu nerwowego w taki sposób, aby mógł on prawidłowo odbierać, interpretować i organizować u dziecka docierające informacje zmysłowe.
Podczas terapii zadania stawiane przed dzieckiem znajdują się w strefie jego najbliższego rozwoju. Oznacza to, że każde z nich stanowi dla niego i jego układu nerwowego jego własne wyzwanie – nie jest zbyt łatwe i nie jest zbyt trudne. Sprzyja to utrzymaniu stałego zainteresowania dziecka, a także ciągłemu poprawianiu jego samooceny – dzięki osiąganym sukcesom. To motywuje dziecko do dalszego wysiłku. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację pracy układu nerwowego, wyzwala więcej reakcji adaptacyjnych (pożądanych, zaplanowanych przez terapeutę – ujawniających się u dziecka podczas przeprowadzanych zajęć) i wpływa na procesy uczenia się. Zadaniem terapeuty jest stałe monitorowanie i analizowanie zachowania dziecka, które to działania umożliwiają właściwy dobór kolejnych aktywności oraz pomocy terapeutycznych.
Terapia integracji sensorycznej to forma „naukowej zabawy” ukierunkowanej na uczenie dziecka odpowiedniego reagowania na bodźce zewnętrzne i wrażenia zmysłowe. Dziecko podczas kontrolowanej zabawy uczy się jak porządkować i organizować różnorodne bodźce docierające do niego z udziałem różnych zmysłów.
Podczas sesji terapeutycznej dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań. Dobrze zaplanowane i systematycznie wykonywane codzienne czynności oraz właściwa zabawa stanowią solidny fundament do prawidłowego rozwoju.
Terapia SI nie polega na wyuczeniu u dziecka konkretnych umiejętności (np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie), ale na usprawnianiu pracy systemów sensorycznych i procesów układu nerwowego, które są podstawą do rozwoju tych umiejętności. Podczas pracy tą metodą terapeuta stymuluje zmysły dziecka poprzez stawianie mu stopniowo coraz bardziej złożonych wyzwań: ruchowych, wzrokowych, dotykowych, słuchowych, węchowych w celu usprawnienia przepływu oraz połączeń bodźców do układów im przyporządkowanych. Zadaniem terapeuty jest, przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie, wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.
DLA KOGO TERAPIA SI ?
Integracja sensoryczna jest jedną z najnowocześniejszych i skutecznych metod stosowanych w terapii dzieci i młodzieży, u których obserwuje się trudności w zakresie:
- umiejętności ruchowych (słaba koordynacja ruchowa, opóźniony rozwój ruchowy, trudności z utrzymaniem równowagi);
- problemów emocjonalnych (nadmierna wrażliwość, nerwowość, kłopoty z koncentracją uwagi);
- opóźnionego rozwoju mowy;
- opanowywania umiejętności szkolnych (problemy dysleksji, dysgrafii, dysortografii, kłopoty z zapamiętywaniem i motywacją do uczenia się);
- nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD, ADD);
– Jest w ciągłym ruchu i wszędzie go pełno
– Cały czas trzyma coś w rączkach i tym porusza
– Trudno mu się skoncentrować, łatwo się rozprasza
- nadwrażliwości lub zbyt małej wrażliwości na różne bodźce sensoryczne;
Nadwrażliwość na bodźce:
– Unika fizycznej bliskości i dotyku.
– Lubi nosić tylko specyficzne rodzaje ubrań, przeszkadzają mu metki.
– Nie lubi brudzić się klejem i farbami.
– Nie lubi obcinać paznokci, czesać się i myć zębów.
– W głośnych miejscach staje się marudne, czy poddenerwowane.
– Źle reaguje na głośne dźwięki, np. muzyki, odkurzacza
Zbyt mała wrażliwość bodźce:
– Nie zauważa zadrapań, czy siniaków spowodowanych upadkiem
– Kolorując, bardzo mocno dociska kredkę
– Poszukuje głośnych dźwięków
– Lubi być mocno przytulane, lub samo mocno przytula.
- nadwrażliwości na ruch (negatywna reakcja na ruch, niepewność grawitacyjna, choroba lokomocyjna)
- Opóźnienie w rozwoju zdolności ruchowych;
– Ma problemy z samodzielnym zapinaniem guzików, sznurowaniem butów
– Ma trudność uczeniu się nowych umiejętności ruchowych (łapanie piłki, jazda na rowerze)
– Niepoprawnie trzyma ołówek, sztućce czy nożyczki
– Niepewnie wchodzi lub schodzi po schodach
– Ma kłopoty z wycinaniem, rysowaniem po śladzie
– Łatwo wpada we frustrację, reaguje agresją na przytłoczenie odbieranymi bodźcami
- Wybredność w jedzeniu
– Unika nowych smaków
– Jest wybredne pod względem konsystencji spożywanych pokarmów
– Ma tendencję do wypychania sobie ust jedzeniem
SI okazuje się także skuteczna, co potwierdzają liczne doświadczenia wykorzystujących ją terapeutów, w odniesieniu do dzieci z:
- autyzmem;
- zespołem Aspergera;
- zespołem kruchego chromosomu X;
- niepełnosprawnością intelektualną;
- mózgowym porażeniem dziecięcym;
- zespołem Downa;
- innymi sprzężonymi zaburzeniami;
- grupy ryzyka: wcześniaków, dzieci po uszkodzeniach okołoporodowych.
- trudnościami w uczeniu się,
- całościowymi zaburzeniami rozwoju,
- opóźnieniem psychoruchowym,
- w chorobach genetycznych.
Diagnoza Integracji Sensorycznej
Zajmuje zwykle od trzech do czterech spotkań jest to związane z aktywnością dziecka. Na diagnozę składają się:
- wywiad z rodzicami,
- kwestionariusze wypełniane przez rodziców/opiekunów dotyczące funkcjonowania dziecka w życiu codziennym,
- próby kliniczne (obserwacja dziecka w trakcie spontanicznej aktywności oraz w sytuacjach zadaniowych),
- podsumowanie diagnozy tj. omówienie wyników poszczególnych testów i badań oraz zaleceń; rodzice otrzymują wyniki diagnozy oraz program terapii w formie pisemnej.